Аңлаша башладык. Нәтиҗәсе булырмы?

– Әлеге закон проектына карата мөрәҗәгатьләр күп булды. Бу проект туган телләрне укытуны мәктәп системасыннан кысрыклап чыгаруны күздә тота. Әлеге документны кабат эшләү турында киңәшмә үткә­рел­де. Эшче төркем булдырып, барлык тәкъдимнәр турында фикер алышачакбыз. Фән буларак, туган телне укытуны берничек тә тыярга ярамый. Ә закон проекты шуны тәкъдим иткән иде. Бүген мәктәпләрдә инглиз теле дә өч сәгать мәҗбүри укытыла. Без, әйдәгез, аны алыгыз, дип әйтә алмыйбыз, – дип белдергән Дәүләт Думасының милләтләр эш­ләре буенча комитет җи­тәк­чесе Илдар Гыйльметдинов. – Иң мөһиме, документны бу хәлдә беренче укылышка куярга ярамаганлыгын аңлата алдык. Киңәшмәдә туган телләрне яклау һәм саклау буенча фе­дераль фонд оештыру кирәклеге турында да сүз булды. Ул төбәкләргә дә­рес­лекләр төзергә, туган телләрне сакларга ярдәм итәргә мөмкин.

Эшче төркемгә милләт­ләр эшләре буенча агентлык, төрле министрлык вә­килләре, милли республикалардагы депутатлар һәм башкалар керәчәк. “Республика халкының туган тел­ләр турындагы борчылуын җиткерергә тиеш идек. Ниһаять, безне ишеттеләр. Туган телне ата-аналар гаризасы нигезендә укыту дигән нәрсә борчый. Әлеге форма фәннәрне факультатив рәвештә укытканда файдаланыла, – ди Александр Сидякин. – Ил Прези­дентының туган телләрне ирекле укыту буенча йөк­ләмәсе бар. Республикада прокуратура тикшерү­ләре үткәрелеп, кимчелекләр тө­зәтелде. Бүген сигез сәгать урыс теле һәм әдәбияты, өч сәгать татар теле укытыла. Бу шартларның бөтенесе дә саклана. Без, туган тел дәресләре уку планының төп өлешендә калырга тиеш, дибез”.

Республиканың баш педагогы Рафис Борһанов исә “Татар-Информ” агентлыгына биргән әңгәмәсендә: “Әгәр баланың теле “әти”, “әни” дип ачыла икән, гаи­ләдә туган тел, милләт бе­лән горурлану хисе тәр­бияләнәчәк. Ул вакытта мил­ләт тә сакланачак”, – ди­гән. Ил мәктәпләрендә укытыла торган утызлап телнең җидесенең генә үз әсбабы булса, татар теле һәм әдә­бияты буенча 64 дә­реслек федераль исем­леккә кер­телгән. Министр әйтүенчә, узган елның ок­тябрь вакыйгаларыннан соң дәрес­лекләргә, укыту алымнарына анализлар ясалган. Белем программаларын ка­мил­ләштерү эше дәвам итә. Татар телен чит тел һәм милли методикаларга ни­гез­ләнеп укыту күздә тотыла. Татарча уку әсбаплары булдырылган, кадрлар буенча да проблемалар юк. Милли мәктәпләр алдына уку йортының көн­дәшлеген арттыру бурычы куелган. “Әмма, кызганыч, күпчелек әти-әни баласына белемне урыс телендә би­рергә тырыша. Югары сыйныфларда моңа бердәм дәүләт имтиханы комачаулык итсә, балалар бакчаларында, башлангыч һәм урта сыйныфларда бернинди кар­шылык та юк бит”, – ди ул.

Татарстанда 1224 татар теле укытучысы башка белгечлек буенча белем күтәрү курсларына язылган. Бу эш 2018 елда да дәвам итәчәк. “Бүген милли, шул исәптән педагогик кадрлар әзерләү проблемасы килеп туды. Ике дәүләт телен дә камил белгән укытучыларга их­тыяҗ бар. Милли университет булдыру мәсьәләсе җен­текләп өйрәнелә. Социологик тикшеренүләр үт­кәрелә. Милли уку йорты ачылып кына калмыйча, югары сыйфатлы белем би­рергә тиеш”, – ди Рафис Борһанов.

Фото: http://www.vatantat.ru
http://www.vatantat.ru