Ярдәм даулап йөрү рәхәтме?

Шәхси хуҗалыгыңда яки гаи­лә фермасында җи­тештерел­гән ит, сөт яисә башка төр продукцияне сату кайчагында чыгымнарны да капламый. Авылда үз эш-шөгылен булдырганнар бе­лән сөй­ләш­кәндә шунысы ачыклана: соңгы вакытларда авылда күп­ләп терлек асрарга теләү­челәр күбәю дәүләт ярдә­менең артуына бәйле.

Булат - бәхетлеләр арасында

Татарстан Авыл хуҗалы­гы һәм азык-төлек министрлыгында дәүләт ярдәме белән фермер хуҗалыкла­рын­да күпләп терлек асрарга теләүчеләр арасыннан иң көчлеләрен сайлап алу комиссиясе эшләде. Сер түгел, зур суммаларда грантлар отып та, соңыннан акчаны максатчан тотмау очраклары булгалап тора. Сәбәпләре дә күптөрле. Кемнәрдер кыенлыклар алдында югалып кала, кайбе­рәүләрнең тырышлыгы җи­теп бетми. Шуңа ике дистәгә якын белгечтән торган экспертлар советы һәр фермерны, кем әйтмешли, "энә күзе"н­нән үткәрергә мәҗбүр.

Комиссия рәисе, Татарстан авыл хуҗалыгы һәм азык-төлек министры урын­басары Илдус Габдрахманов әйтүенчә, грант алырга теләк белдерүчеләр башка елларга караганда берничә тапкыр артыграк булган. Экспертлар арадан 93 фермерны зур суммада дәүләт ярдәме алырга лаек дип тапкан.
Бәхетлеләр арасында Казан авыл хуҗалыгы университетын тәмамлаган­нан соң Спас районының Ямбакты авылында үз эшен башлап җи­бәргән Булат Галәвет­динов та бар. Әти-әнисе, туганнары ярдәме белән башлап җи­бәргән фермер хуҗа­лыгын тагын да киңәйтмәкче, мал­ларның баш санын арттырмакчы ул. Иш янына куш дигәндәй, дәүләт ярдәме дә булгач, эшләр тагын да җай­лана төшәр, ди яшь белгеч.

Булат кебек авылда эшләргә атлыгып торучы 28 фермер грант акчасына 670 савым сыер, 1220 ит терлеге, 7 мең каз бәбкәсе, 2 мең күркә, 800 сарык һәм 400 ат алмакчы. Моннан тыш рес­пуб­ликада 22 яңа гаилә фермасы барлыкка килә. Конкурс шартлары буенча грант ия­ләре авылларда 84 даими эш урыны булдырачак.

Шунысы да бар: "Конкурс­та җиңүчеләр "Лизинг-грант" программасында кат­нашып, ташламалы шарт­лар­да үзлә­ренә кирәк­ле техника һәм төрле җай­ланмалар алу хокукына да ия", - ди Илдус Харис улы.

Акча кая китә?

Авылда кече эшмә­кәр­лек белән шөгыльләнү­че­ләргә күр­сәтелүче ярдәм­нең төр­лә­рен санап чыгу өчен генә дә шактый вакыт кирәк булыр иде. Банктан алынган кредитның процент өлешен кайтару, шәх­си яки фермер хуҗалы­гыңны үстерү, техника алган өчен субсидия, гаилә фермасы янына юл төзү, яңа эш башлаган фермерларга дәүләт ярдәме күр­сәтү, гаилә фермасы төзер­гә булышу, "Лизинг-грант" һәм башка күптөрле дәүләт программалары буенча да дәүләт яр­дәменә өмет итеп була.

Дөрес, кайберәүләр дәү­ләт ярдәменә бүген дә шик­ләнеп карый. Авылда яшәү­челәр гомер-гомергә бюрократик киртәләрне ярат­мады. Шуңа да дәү­ләттән үз­ләренә тиешле суб­сидия, дотация, субвенция һәм тагын әллә ничек дип аталып йөр­телүче яр­дәм акчасын даулап йөрүне кирәксенмәү­че­ләр байтак.

Ә бит авыл җирлегендә продукция җитештерүче­ләр­­гә дәүләт ел саен 50 мил­лиард сум субсидия бү­леп бирә. Шул исәптән сөт җи­тештереп саткан авыл кеше­ләренә 11,4 миллиард сум ярдәм бирелергә тиеш. Аның кемгә һәм күпме би­релергә тиешлеген ачыкларга теләү­челәр интернеттан яисә башка чыганаклардан 2016 ел­ның 19 декабрендә кабул ителгән РФ Хөкүмәте карары белән таныша ала. Тик шунысы гына бар: субсидия яисә башка төрле дәүләт ярдәме алыр өчен әллә никадәрле кәгазь җыясы.

Югыйсә дәүләт ярдәме бүленгән, аны юллап аласы гына бар сыман. Тик, фермер яисә шәхси хуҗалык иясенең 1 килограмм сатылган сөткә 40 тиен дәүләт субсидиясен юллап йөрер­гә вакыты юк. Бусы - бер. Икенчедән, тик­шерү органнары ачыклаганча, бүген урау юллар белән төрле дәүләт ярдәме алучылар да шактый икән шул. Җиңел бит, бармакка бармак сукмыйча, терлек-туарны бары тик кәгазьдә генә асраучы "фермер"лар дәүләт ярдә­мен юллап алырга иренми.

Алда әйтелгәнчә, авыл җир­легендә җитештерел­гән продукция өчен дәүләт яр­дәме миллиард сумнар белән исәпләнә. Кайбер шәх­си яки фермер хуҗа­лыклары исә үз­ләре җи­тештереп саткан ит, сөт, яшелчә яки башка про­­дук­циягә тиешле дәүләт яр­дә­­менең тиенен дә күргәне юк.

http://www.vatantat.ru