Саба районы турында кыскача мәгълүмат

Районда 30,381 кеше яши. Этник яктан район халкының 96% — татарлар, 3% — руслар, 1% — башка милләт вәкилләре.
Байлар Сабасы авылы турында беренче истәлекләр XIII гасырга карый. ТАССР составында Саба районы 1930 елның 10 августында оеша.
Байлар Сабасы бистәсе – Казаннан 98 км, Шәмәрдән тимер юл вокзалыннан (Казан-Екатеринбург  тимер юлы) 22 км,  Вятка Аланы пристаненнән 60 км ераклыкта урнашкан. Байлар Сабасында  9336 кеше яши. Саба районы  1930 елның 10 августында оеша. 1920 елга кадәр район территориясе Казан губернасының Мамадыш һәм Лаеш өязләренә кергән.  1920 елдан ул Татарстан АССРның Арча, Мамадыш һәм Лаеш кантоннарына (1927 елга кадәр) кушыла. 

Район тарихы чикләрендәге һәм административ бүленештәге күпсанлы үзгәрешләрне үз эченә ала:

1935 елның 10 февралендә аның территориясенең бер өлеше яңа оешкан Теләче районына тапшырыла, ә 1959 елның 12 октябрендә яңадан кире кайтарыла. 

1940 елда районның мәйданы якынча 1081 км2 тәшкил итә, халкы якынча 45 мең кешегә җитә, авыл советлары саны 31, ә торак пунктлар саны 83 тәшкил итә.

1944 елның 19 февралендә Саба районының бер өлеше яңа төзелгән Чүриле районына тапшырыла һәм, соңгысы юкка чыгарылу сәбәпле, 1956 елның 14 маенда кире кайтарыла.

1960 елда район территориясе якынча 1846 км2 тәшкил итә, шул исәптән бер поселок һәм егерме алты авыл советы һәм 126 торак пункт була.

1963 елның 1 февралендә Саба районына Кукмара районы һәм Тәкәнеш районы территорияләре кушыла, аның мәйданы 3197 км2 га җитә.

1965 елда Татарстан АССРда административ бүленеш реформасын үткәрәләр, шуннан соң Саба районының мәйданы 1914 км2 га кадәр кими, ә район халкы 59300 кеше тәшкил итә. 

5 елдан соң, 1991 елда, Саба районы составыннан Теләче районы бүленеп чыга.

2020 елда Саба районының мәйданы 1097,7 км2 булган, ә халык саны 31041 кеше тәшкил иткән.

Саба районы гербы 

Герб символлар һәм аллегорияләр ярдәмендә районның табигый һәм тарихи үзенчәлекләрен чагылдыра. Саба районы 1930 елда оешкан, әмма аның биләмәсендә алты гасыр элек томыш башланганлыгы билгеле. Район үзәге — Байлар Сабасы авылы-иң борынгылардан берсе, аның турында беренче тапкыр XIV гасырда искә алына. Иң беренче җирлекләр кагыйдә буларак, елга буйларында урнашкан һәм аларны үтеп булмаслык, кара урманнар уратып алган. Хәзер дә районның шактый территориясен ыслы урманнар алып тора.

Саба урман хуҗалыгы – 6 урманчылыкны берләштергән районның иң эре предприятиесе. Җирле халык тормышында урман хуҗалыгының мөһим роле - чыршыда  -озын гомер, ныклык, көч чыганагы символында чагылдырылган.

Яшел төс-табигать, сәламәтлек, тормыш үсеше символы һәм алтын уңыш һәм байлык символы — район икътисадының төп юнәлешен-авыл хуҗалыгы җитештерүен күрсәтә.

Геральдик фигура-дулкынсыман киңәеп баручы елга агышы районның су ресурсларының төп өлешен тәшкил иткән чишмәләрне символлаштыра. Елгалар кушылып, кечкенә елгалар барлыкка килә.Инешләр кушылып кечкенә елгалар – Мишә, Сабинка һәм Кала-Тау хасил итәләр. Соңгылары, үз чиратында, Идел һәм Нократ елгаларын үз сулары белән туендыралар.

Көмеш-чисталык, камиллек, тынычлык һәм үзара аңлашу символы. Зәңгәрсу (зәңгәрсу) - намус, затлылык, бөек омтылышлар символы.

Саба районы  әләме (флаг) 

Киңлеге озынлыгына 2:3 нисбәттәге, туры почмаклы тукымада герб фигуралары сурәтләнгән: аскы чиге буйлап тукыма киңлегенең ¼ өлеше киңлегендә яшел буй тоташкан, сары өлешнең уртасында буй өстенә терәлеп яшел чыршы урнашкан, аның төбеннән тукыма почмакларына таба киңәеп киткән ак каймалы дулкынлы күк буйлар сузылган.