Язмалар рубрикасы буенча яңалыклар
-
Ана теле: Җыр чыннан да яңгырыймы?
Сөйләмне тәэсирлерәк, үтемлерәк итү максатында күчерелмә мәгънәле берәмлекләрне урынлы куллануның әһәмиятен төшенгәннән соң бу иҗат күренешен җентекләбрәк күзәтү теләге туа. Әйтергә җыенган мәгънәгә тәңгәл берәмлекне тиз генә туры мәгънәлеләрдән таба алмасак, күчерелмә мәгънәлеләр арасыннан эзлибез.
-
Ана теле: Сөйләмне ничек бизәкләргә?
Сөйләм оештырганда мәгънә=сүз максатын хәл иткәндә телдәге туры мәгънәлелек белән күчерелмә мәгънәлелек өлкәләрен әлләни уйламыйсың. Ә ихтыяҗ килеп чыгып тора; ул чагында аерманың шактый сизелерлек икәнен тоясың, аларны сиземләмәү еш кына төрле кыенлык, каршылыклар да китереп чыгара.
-
Ана теле: “Йөрәгең матурмы”?
Матбугатручыларны, барча интернетчыларны Тукаебыз көне, Туган тел көне белән ихластан котлап, “Ана теле” сәхифәсен яшәтүләре өчен рәхмәт әйтеп, яңа иҗат казанышлары теләп, яңа язманы тәкъдим итәм.
-
Ныграк тарт, Маһрыйбикә
Олы Кибәче авылында туып-үскән, 2017 елның 15 маенда бакыйлыкка күчкән әниемә багышлыйм.
-
“Кызыгыз мәет юа беләме?” (Язмыш)
Язгы сулар кузгалгач, гел Нурлы апа искә төшә. Авыл уртасыннан юл күтәртеп, асфальт салынганда, тыкрык турына торба салырга оныталар. Ә басудан төшкән су йорт каршындагы канауга гына сыешмый, ел да Нурлы апаның өенә керә башлый. Ялгыз карчыкның ай-вайларын ишетүчеләр аз булгандыр, күрәсең. Нурлы апа зарын республика матбугатына гел хәбәр итеп торды.
-
“Вай-фай”сыз тормыш ай-һай!
Беркөнне авылда яшәүче күрше Мәрзия апа ярдәм сорап кергән. Өйгә интернет тоташтырасы иде, кая шалтыратып, кемгә мөрәҗәгать итәргә кирәк икәнен аңлатыгыз әле, ди. Җитмешкә якынлашып килүче ялгыз әби мондый гозеренә тәмам аптырап калуыбызны чамалады булса кирәк: “Җәйге каникулга оныклар кайта”, – дип өстәп куйды. Бала-чагага авыл һавасы гына җитми, өйдә “вай-фай” да кирәк икән.
-
“100–150 сыерны кушаматы белән белә идем”
Кайчакта шулай да була: бу кешене гомерем буе беләм дип уйлыйсың, әмма асылда тамчы да белмисең булып чыга. Утыз еллап яхшы таныш, эш буенча күп аралашкан Рәфхәт абый Нигъмәтуллин белән дә шулай булды. Олысына-кечесенә гел хөрмәтле, җор телле, кызыклы әңгәмәдәш, һәрчак әллә кайдан танып, бер вакытта да хәл сорашмый китми торган Рәфхәт абыйны бик әйбәт беләм дип уйлый идем...
-
Эзләдем, таптым...
Быел 18 мартта Клара апаны туган көне белән телефоннан котладым. Ул Чаллының “Студенческая” тукталышында урнашкан госпитальгә ун көнгә дәваланырга килүе турында хәбәр итте.
-
Сынмадык, сыгылмадык (гыйбрәт)
Быел 10 мартта миңа 95 яшь тулды. Бу көнне котлау сүзләрен бик күп ишеттем. Әмма дә ләкин ил башлыгы Владимир Путиннан котлау телеграммасы алуымны соңгы сулышымача онытасым юк. Мин – укытучылар гаиләсеннән. Энем Илдус, сеңелләрем Мәдинә, Ясминә, Флюра – укытучылар. Әтиебез Кәримҗан Әшрәфҗанов-Фазлуллин да Әрә-Тугай авылында башлангыч мәктәп мөдире һәм бер үк вакытта укытучы да иде.
-
Син лайкка лаекмы?
Интернет челтәренә бер кереп китсәң тиз генә чыгармын димә. Ниндидер тылсымы бар шуның. Әз генә керми торсаң да синнән башка әллә нәрсәләр булып ятадыр кебек тоела. Кем кая барган, кем нәрсә эшләгән, кем туй, туган көн уздырган, кемдә кайгы, кемдә шатлык – барысы да шушында. Рәхәтләнеп лайкылдатып кына утыр. Әлеге мәкаләм дә нәкъ менә шул “лайкылдату”, яки лайк турында.
-
Уйлым-уйлым да...
Узган гасырның 90 елларына кадәр мәктәптә укыту-тәрбия системасы эшләп килде, ә аннан тәрбия икенче планга калды. Хәзер инде мәктәп эшчәнлеген ике сүз белән генә тасвирлыйлар, бәялиләр: «белем бирү» – вәссәлам! Инде Интернет челтәре, смартфон, планшетлар белән чуарланган мәгълүматлар системасы барлыкка килде һәм ул мәктәпләрдә тамыр җәйде. Интернеттагы мәгълүматның никадәр чүп-чардан торуы һәммәбезгә дә билгеле, ә менә шул балалар өчен төп ризыкка әверелде. Моңа бернинди дә чик куелмады. Баланы тәрбиялисе урынга, тәрбиясезлеккә илтүче база барлыкка килде. Чәчелмәгән буш кырны чүп үләне басып алды.
-
“Ни калган авылда?”
Тагын авыл турында язам. Нихәл итим, авыл баласы бит мин! (алдан ук әйтеп китим: мин гомуми язам, үз авылым турында түгел бу).
-
Ана теле: Тел хәзинәсендә берни артык түгел, ә сөйләмдә?
Бу язманы да күнегүдән башлыйк әле. Укучым чамалап алды булса кирәк, бүген сүз сөйләмдә тел чараларын урынсыз кабатлау кимчелеге турында булачак икән. Ә бу кәсәфәт тел кулланучыларны даими борчып тора.
-
ӘСИРЛЕКНЕҢ АЧЫ ГАЗАБЫ
Саба районында күп кешеләргә яхшы таныш булган, үз фәненнән тирәнтен белем биргән, яраткан укытучыбыз Галим Валиевичка багышлыйм бу язмамны.
-
Катя – Кэт – Кәтибә
Язмыш адәм баласын туып үскән җиреннән каерып алып кайларга гына илтеп ташламый. Украин кызы Екатерина Сергеевна Диденко да моңа кадәр күз күрмәгән, колак ишетмәгән Татар иле, Шөгер төбәгенең Яңа Иштирәк авылы икенче Ватанына әверелер дип уена да китермәгәндер.